Samenvatting
Sterke daling leegstand retailpanden
De leegstand van retailpanden in Brabant is in 2021 sterk gedaald. In totaal staan er 420 panden minder leeg, waardoor het leegstandpercentage uit komt op 7,5%. De afname van de leegstand komt vooral doordat veel retailpanden een andere functie hebben gekregen. De effecten van de coronacrisis op het gebruik van retailpanden vallen (tot nu toe) mee. Het aantal panden dat in gebruik is door de retail nam maar beperkt af. Ook herstelde de omzet en werkgelegenheid in de retail zich. De werkgelegenheid is vooral bij internetwinkels sterk toegenomen. In Brabant wordt ongeveer 17% van de bestedingen in de detailhandel online gedaan. De geplande oppervlakte voor nieuwe winkelgebieden is licht gestegen, maar het aandeel plannen waarvoor het bestemmingsplan al is vastgesteld daalde wel. Dit komt mede doordat de oppervlakte aan winkelgebieden die een andere bestemming gaan krijgen is toegenomen.
Snelle groei werkgelegenheid internetwinkels
Het aantal banen bij internetwinkels is in 2021 met 31% gegroeid. Ook in fysieke winkels nam de werkgelegenheid weer licht toe. Dit was vooral het geval in winkels voor dagelijkse boodschappen. In de niet-detailhandel (horeca en dienstverlening) nam de werkgelegenheid verder af. De groei van het aantal banen in de retail is in West-Brabant iets minder groot dan bij de andere regio's. De omzet van de sectoren die in de eerste fase van corona hard geraakt werden, herstelt zich sterk. Ook de omzet van de internethandel nam verder toe.
Lichte afname aantal retailpanden in gebruik
Het aantal panden dat in gebruik is door de retail nam in 2021 licht af. Zowel de trend van de afname van het aantal panden in gebruik door de detailhandel, als de toename van het aantal panden in gebruik door de niet-detailhandel vlakte af. De daling van het aantal panden in gebruik deed zich vooral voor in Noordoost-Brabant en bij verspreide winkels. Het aantal panden dat gebruikt wordt door de dagelijkse detailhandel, horeca en de sector cultuur en ontspanning nam toe. Er zijn nu in Brabant 71 woonplaatsen waar geen winkel is voor dagelijkse boodschappen. Sinds 2005 zijn er 26 woonplaatsen zonder dagelijkse detailhandel bijgekomen.
Leegstand retailpanden daalt tot 7,5%
De leegstand van retailpanden is in 2021 gedaald van 8,7% naar 7,5%. Het aantal leegstaande panden is met 420 afgenomen. Dit is bijna een kwart van de totale afname van leegstaande panden in Nederland. De leegstand is in heel Noord-Brabant afgenomen en het meest in Zuidoost-Brabant. De afname van de leegstand komt vooral doordat veel leegstaande panden een andere functie hebben gekregen of zijn gesloopt.
Minder harde plannen voor nieuwe winkelgebieden
De ruimte voor nieuwe winkelgebieden die is vastgelegd in bestemmingplannen is afgenomen. Wel nam de totale plancapaciteit (harde en zachte plannen) toe tot ongeveer 75.000 vierkante meter. In de regio West-Brabant en in de 10 middelgrote steden is een netto afname van de oppervlakte winkelgebieden gepland. In de andere regio's komt er bij uitvoering van de plannen netto nog winkeloppervlakte bij. Er staat relatief veel winkeloppervlak gepland om getransformeerd te worden naar een andere functie. Deze transformaties zijn vaker vastgelegd in bestemmingsplannen.
17% aankopen wordt online gedaan
Volgens het koopstromenonderzoek dat in 2021 is uitgevoerd, vindt 17% van de bestedingen in de detailhandel online plaats. Vooral in de recreatieve en doelgerichte sector wordt veel online gekocht. Het aandeel online bestedingen in Brabant is wel lager dan in de Randstad. In Brabant doen consumenten ook vaker aankopen in de eigen gemeente dan in de Randstad. In de vier grootste steden in Brabant behalen winkels de hoogste omzet per vierkante meter. Deze steden trekken vooral recreatieve en doelgerichte aankopen aan.
Regie nodig voor de veranderende binnenstad
De Provinciale Adviescommissie Retail en Transformatie doet een oproep aan gemeenten om meer regie te nemen bij de transformatie van binnensteden. De commissie ziet twee belangrijke trends en uitdagingen die dit nodig maken. Ten eerste de opkomst van online bestedingen en (flits)bezorging waardoor winkels meer distributiepunten worden dan verkooppunten. Ten tweede de ontwikkeling van hybride winkelconcepten waarbij beleving, recreatie en aankopen samengaan en die vragen om een goede landingsplek. Dat vraagt een integrale gebiedsbenadering met aandacht voor ontmoeting, beleving, openbaar groen, mobiliteit en duurzaamheid.