Plannen voor bouw en transformatie van winkelgebieden
Lichte toename plancapaciteit
De ruimte om nieuwe winkelgebieden te ontwikkelen of bestaande te vergroten is licht toegenomen. Wel is de oppervlakte aan harde plannen afgenomen. In West-Brabant en in de 10 middelgrote gemeenten daalt de totale plancapaciteit licht. Er is relatief veel oppervlakte aan winkelgebieden gepland om getransformeerd te worden naar andere functies (bijvoorbeeld wonen). Het aandeel harde plannen voor transformaties is toegenomen.
Gemeenten in Noord-Brabant hadden begin 2022 voor netto 75.000 vierkante meter aan plannen voor de ontwikkeling van nieuwe winkelgebieden (figuur 4.1). Dit zijn plannen voor nieuwbouw, uitbreiding en transformatie van winkelgebieden. De totale plancapaciteit is licht toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee is de daling van de afgelopen jaren tot stilstand gekomen. Wel is de geplande oppervlakte aan harde plannen afgenomen.
In 2021 zijn 34 winkelplannen gerealiseerd waarvan 11 plannen voor transformatie van winkels of winkelgebieden. Daarmee is er 10.000 vierkante meter winkeloppervlakte toegevoegd en 6.000 m2 uit voorraad genomen. Er zijn 17 nieuwe plannen door gemeenten opgegeven. Hiervan zijn 11 plannen gericht op transformatie van winkels naar een andere functie (bijvoorbeeld woningen of kantoren). Bij de uitvoering van deze nieuwe plannen zou netto ruim 3.300 vierkante meter winkeloppervlak aan de voorraad worden onttrokken.
Figuur 4.1 Ontwikkeling netto plancapaciteit in Noord-Brabant (bron: provincie Noord-Brabant)
Minder winkeloppervlak gepland in West-Brabant en 10 middelgrote steden
In de winkelplannen in West-Brabant is een afname van de totale oppervlakte voor retail gepland (bijna 11.000 m2 minder) (rapport 4.1, pagina 1). Dit betreft zowel harde als zachte plannen. In Midden-Brabant staat in totaal de meeste nieuwe winkelruimte gepland (bijna 42.000 m2). Dit betreft voor het grootste deel één zacht plan. De grootste harde plancapaciteit is te vinden in Noordoost-Brabant. Daar is ruimte voor ongeveer 29.000 vierkante meter nieuwe winkels. Dit komt voor ruim de helft voor rekening van één plan.
In de tien middelgrote steden is een afname van de totale retailvoorraad met bijna 15.000 vierkante meter gepland (rapport 4.1, pagina 1). Dit bestaat voor ruim 60% uit harde plannen. In de 4 grootste steden is de meeste nieuwe plancapaciteit gepland, maar dat zijn voor een groot deel wel zachte plannen. Wat betreft harde plannen is de meeste ruimte voor nieuwe winkels gepland in de 42 overige (kleine) gemeenten (bijna 58.000 m2).
Verreweg de meeste oppervlakte kan ontwikkeld worden buiten de bestaande winkelgebieden (rapport 4.1, pagina 1), onder andere door de hiervoor genoemde twee grote plannen voor de ontwikkeling van nieuw winkelgebied. Mede door transformatieplannen is de netto plancapaciteit in bestaande winkelgebieden bijna nul.
Ongeveer een derde van de totale plancapaciteit is bestemd voor supermarkten (rapport 4.1, pagina 1). Bij harde plannen is dit ruim een kwart. In West-Brabant wordt in harde plannen de oppervlakte van supermarkten verkleind. Samen met de zachte plannen is er netto een lichte toename van het oppervlak van supermarkten. In de bestaande winkelcentra (zowel steden, dorpen als wijken) neemt in het totaal van de plannen de oppervlakte overige retail af.
Rapport 4.1 Winkelplannen per regio en naar aard ontwikkeling (bron: provincie Noord-Brabant)
Veel plannen voor transformatie
Plannen voor de transformatie van winkelgebieden beslaan het grootste oppervlakte van alle plannen (rapport 4.1, pagina 2). Voor harde plannen komt de oppervlakte voor transformatie op de tweede plaats, maar dit is wel duidelijk toegenomen ten opzichte van vorig jaar.
De toevoeging van de totale oppervlakte aan winkels (hard en zacht) is het grootst bij plannen voor nieuwe winkelgebieden. De oppervlakte harde plannen hiervoor is wel sterk gedaald. Dit komt mede doordat van één plan de status is veranderd van hard naar zacht plan. Aan harde plannen staat het meest gepland voor nieuwe toevoegingen in bestaand winkelgebied.
Van de harde plannen voor de toevoeging van winkelgebieden is bijna 9.000 vierkante meter in uitvoering. Dat is exclusief de uitvoering van transformaties, die ook bijna 9.000 vierkante meter beslaan. Netto komt er door de uitvoering van deze plannen dus bijna geen winkeloppervlak bij. In bouwvergunningen ligt wel een toename van de netto winkeloppervlakte van ruim 6.000 vierkante meter vast. Het grootste aandeel aan harde plannen ligt vast in onherroepelijke bestemmingsplannen (ruim 21.000 m2). Voor nog eens bijna 15.000 vierkante meter is het bestemmingsplan vastgesteld, maar nog niet onherroepelijk. Van zachte plannen heeft het grootste deel de status van aanvraag door marktpartijen en moet de bestemmingsplanprocedure nog worden gestart.