Tour de Brabant
Landbouw & Voedsel
Brabant en landbouw en voedsel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De landbouw- en voedselketen zit in ons DNA en is de basis voor de Brabantse economie. Het is dan ook aan alle ketenpartners om de toon te zetten voor het landbouw- en voedselsysteem van de toekomst. Tijdens een ‘Tour de Brabant’ hebben we een groot aantal belanghebbenden gesproken over de toekomst van het Brabantse landbouw- en voedselsysteem. Deze inbreng is van grote waarde geweest voor de totstandkoming van het beleidskader. Van boer tot burger, voedselproducent en supermarkt, student en beleidsmaker. Er heeft een intensief traject van analyse en consultatie, zowel intern als extern, plaatsgevonden waarbij breed ideeën en aandachtspunten zijn opgehaald.
Het beleidskader is mede tot stand gekomen met dank aan alle deelnemers van Tour de Brabant Landbouw & Voedsel. Hieronder een compilatie van de opbrengst per ketenpartner uit de Tour de Brabant:
Boeren
- De positieve toon van de provincie over de agrarische sector is een positieve trendbreuk met de afgelopen jaren. Er gebeurt al veel. Maak als provincie concreet wat er nu nog moet gebeuren.
- Laten we inzien dat gangbare landbouw belangrijk is.
- Heb oog voor de jonge generatie boeren en de benodigde ontwikkelruimte.
Landelijke overheid
- Transities zijn complex en te omvangrijk voor overheden of bedrijven om alleen te doen; het gaat altijd om een gezamenlijk belang. Vernieuwen kan niemand alleen.
- Laat kringlooplandbouw en akkerbouw samenwerken op het gebied van landinrichting of ruilverkaveling. Dat is provinciaal te regelen.
- Wie zet de nieuwe standaard in duurzame landbouw, wie zorgt voor het nieuwe ‘dominant design’? Als Brabant er een rol in wil spelen, dan hoort daar een intensieve samenwerking met de EU bij, want de EU is nog veel actiever dan Den Haag in het zoeken van die nieuwe standaard.
Gemeenten en waterschappen
- Wijs gebieden waarbinnen één en dezelfde dynamiek speelt aan als aandachtsgebieden. Ga daar het gesprek aan: ‘Hoe kijk jij tegen dit gebied aan?’ Zo kom je los van het traditionele denken. En kom bij de boeren op het erf.
- Praat niet in sectorale termen. In Altena gebruiken ze de term ‘voedselsysteem’, want landbouw en voedsel is niet alleen een vraagstuk voor de boer.
- Integraal betekent vooral: voorkom dat overheden elkaar tegenwerken. Zorg voor één visie en verhaal. Geef ondernemers de ruimte om doelen in te vullen en toets daaraan.
Bioboeren
- Waardeer de korte keten meer. Het is een grote sociale innovatie in de agrowereld want het is een directe link naar de consument.
- De biologische sector biedt oplossingen voor maatschappelijke issues. Geef die de ruimte via ondersteuning en (minder) regelgeving
- We hebben zoveel meer te bieden dan melk, vlees en aardappelen. Zorg voor meer pijlers onder je bedrijf. Provincie, ondersteun dat; denk aan ecosysteemdiensten, wateropslag, energieleverantie.
Natuurorganisaties
- Neem als provincie het voortouw in meervoudig ruimtegebruik. Maak keuzes, richt je op droogtebestrijding, klimaatadaptatie, het combineren van natuur- en landbouwdoelen. En doe ook dingen minder of niet, zoals zonnevelden en boomteelt
- Natuurinclusieve landbouw kan belangrijk zijn voor boeren die in de knel komen en voor wie technische innovaties vaak te duur zijn.
High tech
- Een deel van de keten gebruikt nog weinig high tech; als we de keten beter inrichten, is hier een forse efficiencyslag te maken.
- Versnippering is een risico. Maak keuzes qua regio’s: wie doet wat? Evenmin kun je elke keten of start-up helpen. Kies.
Zorgorganisaties
- De boer verdient meer waardering én een eerlijke prijs voor zijn producten. Dat kan eventueel leiden tot minder dierlijke producten.
- Vertaal de ambitie ‘drie gezonde levensjaren toevoegen’ in gezondheidsindicatoren en hoe je die kunt gebruiken bij innovaties. Dan wordt het concreet en krijg je de burger mee.
Burgers
- De landbouw kan kleinschaliger gaan produceren. Nederland hoeft niet de hele wereld te voeden, maar we kunnen de wereld wel voorzien van kennis.
- Door de coronacrisis hebben gezondheid en voeding een plek gekregen in ieders denken en doen. Grijp dus nu de kans om te kiezen voor voedsel dat dicht bij de productiebron wordt geconsumeerd.
- De consument moet mee in de transitie. Die bewustwording is ook belangrijk omdat aan de transitie wel een prijskaartje hangt.
- Een gezonde leefomgeving staat bovenaan. Veel burgers komen pas in beweging als er in hun directe omgeving iets aan de hand is
- Durf als provincie een scherp standpunt in te nemen over de wisseling van vlees naar plantaardige eiwitten. Durf je als provincie meer te richten op een regionale afzetmarkt, op kwaliteit van voedsel, niet kwantiteit.
Kennis en onderwijs
- Geef ruimte om te veranderen. Een transitie kan alleen lukken als je stuurt op doelen, niet op spelregels.
- Het gedrag van de producent en consument is van groot belang. Hoe belonen we hun goede gedrag
- Wat betreft de transitieopgaven hebben we de oplossing nog niet helder voor ogen. Er is dus experimenteerruimte nodig.
Studenten
- Behoud de connectie tussen boer en burger; dat zij uit elkaar groeien is ongewenst.
- Zet de BTW in ter stimulering van lokaal en duurzaam voedsel, maak import(vlees) duurder.
- Nieuwe technologieën kunnen helpen bij verminderen milieuproblemen en vergroten gezondheid burgers: kweekvlees, zuivel uit gras, 3D-printen, personalised food.
Internationaal
- Brabant staat bekend als een gezonde provincie waar het goed toeven is. Als je dat wilt blijven waarmaken, moet je keuzes maken. Een scherp profiel is toekomstvast, helpt om keuzes te maken en dat versterkt zichzelf.
- De boodschap van een beleidskader moet zijn dat het systeem veerkrachtig moet worden: we moeten met verandering leren omgaan.
Winnaars agrifoodpluim
- Zet natuur en boer niet tegenover elkaar, maar kijk hoe ze elkaar kunnen helpen: samenwerking als kans in plaats van bedreiging.
- De sector steunen hoeft niet alleen met geld, maar kan ook met hulp, faciliteiten, advies, handelingsruimte.
- Bied steun op basis van maatwerk, want strakke kaders qua tijd, onderwerp en regelgeving maakt het ontoegankelijk voor kleine innovatieve ondernemers. En richt je op voorlopers, die (bijna per definitie) niet passen in standaardregels.
Ceo`s
- Wees trots op wat we hebben. De agrarische sector in Nederland is van internationale topkwaliteit. Dat vergeten we te vaak.
- Er is schaarste (bodem, water, talent, etc.). De overheid moet een grotere rol spelen in de grondschaarste: zorg dat ruimte voor bedrijvigheid, wonen, natuur en recreëren zich in balans ontwikkelen.
- Innoveren in zichzelf is niet de kunst, de crux is samenwerking in de keten om het te verzilveren.