Succesfactor 6
Organiseer betaalbaarheid en wees eerlijk over geld
Breng de financiële consequenties per woning goed in beeld. Wees eerlijk over de (on)mogelijkheden om de investering terug te verdienen uit een besparing op de energiekosten. De wens om investeringen terug te verdienen, hoor je overigens alleen bij energiebesparende maatregelen. Niemand heeft het over terugverdientijden van een airco of het schilderwerk.
Het reguliere onderhoud kan ook in de plannen worden meegenomen, maar laat zich niet altijd direct vertalen in een lagere energierekening. Huishoudens met zonnepanelen, tellen het financiële voordeel dat deze panelen opleveren niet meer mee bij een investeringsbeslissing van een volgende stap, terwijl huishoudens die nog zonnepanelen willen installeren de opbrengsten wel meewegen bij de aanschaf van andere energiebesparende maatregelen.
Financieel maatwerk
Een woningeigenaar moet met eigen of geleend geld de verbouwing van zijn huis financieren. De kosten kan hij deels dekken met lagere energielasten en subsidies. Mogelijk kan hij ook een lagere hypotheekrente krijgen en/of stijgt de waarde van zijn woning. Uit onderzoek van PON blijkt echter dat slechts drie procent van de huiseigenaren bereid is om meer dan tienduizend euro uit te geven aan verduurzaming van de woning.
Een deel van de woningeigenaren heeft geen geld en kan dat ook niet lenen. Sommige mensen kunnen al nauwelijks de huidige energierekening betalen. Als de warmtetransitie betaalbaar moet zijn voor iedereen, dan moet er meer maatwerk komen, met financiële arrangementen en subsidies voor ieder huishouden. Focus daarbij op de bewoners die al van plan zijn om hun woning op te knappen.
Ondersteun bewoners die zelf een warmtenet willen aanleggen
Organiseren van betaalbaarheid kan ook betekenen dat de gemeente een actieve rol speelt bij de ontwikkeling van collectieve warmtesystemen. Uit onderzoek blijkt dat een collectief ontwikkeld systeem dat uitgaat van de kostprijs, veel voordeliger is dan een systeem dat wordt ontwikkeld door een marktpartij die de maximale tarieven voor warmte berekent. Dit vraagt om een actieve houding van de gemeente. Zowel in het ontwikkelproces, het faciliteren van de bewoners als in de financiering.
Rebound-effect
Verder blijkt dat de energiebesparing in de praktijk vaak lager uitvalt dan verwacht. Soms wordt het huis geïsoleerd, zonder bestaande kieren dicht te maken. Ook blijkt dat mensen met een energiezuinig huis minder bezig zijn met energiebesparing. Ze zetten de verwarming een graadje hoger of laten onnodig het licht branden omdat ze toch al een lage energierekening hebben. In de psychologie heet dit het rebound-effect.
Tip: kijk waar mensen hun geld aan uit willen geven
Mensen geven liever geld uit aan dingen die ze willen, dan aan dingen die ze moeten. Onderzoek wat mensen willen en voorkom weerstand door ze op tijd te betrekken. Als mensen echt iets willen, zijn ze bereid om daar ook voor te betalen.
Inspiratie
Volg voor inspiratie en voorbeelden de volgende links:
- EVI-magazine - magazine met geleerde lessen uit de pilot ‘Energie voor Iedereen’
- Energie in ons huishoudboekje - essay van prof.dr. Dirk Brounen, Tilburg University
- Energie voor Iedereen - Breda - Inzichten, lessen en tips
Deel 1: in gesprek met huurders over groot onderhoud
Deel 2: in gesprek met woningeigenaren over het verduurzamen van hun woning
- Betaalbaarheid energietransitie Tilburg - onderzoek naar de betaalbaarheid van energierekening voor iedereen en naar de mogelijkheid van woningeigenaren om te investeren in het verduurzamen van de eigen woning