BRABANTS

KLOOSTER

LEVEN

De gelijkenis is de toewijding

Marijke Schermer verbleef vijf dagen in de Norbertinessenpriorij Sint-Catharinadal, waar Maria Magdalena priorin is. Ook liep Marijke stukken van Ons Kloosterpad. De schrijversresidentie en de wandelingen resulteerden in het boekje Gods Wegen. Een jaar na haar verblijf in het klooster ontmoeten beide dames elkaar opnieuw.

De wederzijdse begroeting tussen schrijfster en priorin is allervriendelijkst. “Hoe gaat het met uw moeder”, wil priorin Maria Magdalena weten. “Heel goed. Mijn moeder en ik zijn van plan om in mei samen met mijn zus en schoonzus een paar dagen op miniretraite te komen in uw klooster. We gaven dat als Sinterklaascadeau aan mijn moeder, met een ietwat ironisch gedicht dat het tijd is om zich weer te bekeren. Wel met de optie om na drie dagen weer uit te treden.” “Ach, wat leuk.” De schrijversresidentie van Marijke Schermer, georganiseerd door literair productiehuis Tilt in het kader van het Brabants Kloosterjaar, moest tot twee keer uitgesteld worden vanwege de coronapandemie. In januari 2021 kon het bezoek wel doorgaan. “Ik herinner me dat u een cake meenam die u samen met uw zoontjes gebakken had. Het contact voelde voor mij direct persoonlijk, alsof ik u al jaren kende. Het was fijn dat u hier was”, zegt de priorin. “Het regende, het was donker en koud toen ik aanbelde, maar ik voelde me hier al snel thuis. Ik ben ontzettend lief en hartelijk ontvangen door de zusters.”

Twijfel over een verblijf in het klooster had Marijke Schermer – ‘dochter van een communistenkind en een afvallige’ - niet. Integendeel: “Ik verheugde me om hier te zijn en de opdracht aan te gaan, om het leven in het klooster mee te maken en erover te schrijven.”

Voordat Marijke aanbelde bij Sint-Catharinadal had ze er al twee etappes van Ons Kloosterpad opzitten. Na haar verblijf wandelde ze nog een derde etappe, deels met haar 84-jarige moeder Riet die als kind verbleef in Mariëngaarde in Aarle-Rixtel, de kostschool van de Zusters van Liefde. De nonnen waren nog minder lief dan haar moeder, beschrijft Marijke de herinnering van Riet.

‘Dat is wat het leven is: vragen stellen, niet bang zijn en kwetsbaar zijn’

“Voor mijn moeder was geloof een dogma uit haar jeugd, waarvan zij zich heeft willen losmaken. Daardoor had ik het idee dat geloof log en zwaarmoedig is, maar wat ik hier heb ontmoet is veel beweeglijker en geestrijker. Ik heb de gesprekken als heel open ervaren, hardop denkend, zonder vast gebeitelde beelden over het geloof en de wereld. Ik herkende in de gesprekken met de zusters een onderzoekende houding. Het was bijzonder en verfrissend.”

In Gods Wegen schrijft Schermer: De gelijkenis tussen het kloosterleven en een schrijversleven is de toewijding, de overgave aan iets waar heel veel mensen gemakkelijk zonder kunnen, het vertrouwen in iets wat niet tastbaar is en waarvan het bestaan of het belang betwist kan worden, en het element wat nodig is om er desondanks je leven aan te wijden.

Op die gelijkenis gaat de priorin in: “Marijke zat altijd met een klein potloodje te schrijven en te krabbelen, maar stelde ook veel vragen. Dat is wat het leven is: vragen stellen, niet bang zijn en kwetsbaar zijn. Marijke stelde vragen zonder vooroordeel of vaststaand wereld- of mensbeeld. Haar vragen en gevoelens leven ook bij ons kloosterlingen. Ook voor ons is niet alles zeker. We zijn uiteindelijk hele gewone mensen, maar het is de toewijding die ons drijft.”

“Marijke heeft scherp geluisterd naar wat mensen hier en ook elders drijft. Ze is naar de diepte gegaan, ze is geen toeschouwer gebleven. Ze heeft geprobeerd zich echt in te leven en in te voelen in degenen die dit leven leiden en ervoor gekozen hebben.”

De vieringen in de kapel van het klooster deden Marijke denken aan een theatervoorstelling van musicus en regisseur Christoph Marthaler. “Even vreemd poëtisch en ironisch, even traag als ritueel en vol vergankelijkheid en nostalgie.” Ook de kerkbezoekers doen mee in die voorstelling: “En achter alle stoelen gaat steeds een vrouw van een jaar of veertig meteen na binnenkomst op haar knieën voorover op de grond liggen, haar zwarte haar op de plavuizen uitgespreid.”

“Komen de kerkbezoekers nog allemaal”, wil Marijke weten. “Jazeker, ook de mevrouw die op de grond gaat liggen.”

“Voor de boekpresentatie had ik een stukje uitgekozen om voor te lezen. Ik koos voor de beschrijving van de dienst. Even werd ik heel zenuwachtig. Kon ik dit zonder schroom voorlezen? Er zitten goddeloze gedachten in en dat gaf mij extra spanning. Nu ik hier zit realiseer ik me weer dat dat niet nodig is. Ik heb me hier op geen enkele manier in mijn aanwezigheid of in mijn hardop denken geremd gevoeld door een oordeel of een blik.”

Het kloosterjaar heeft veel losgemaakt, vertelt de priorin. “Het Kloosterpad is een groot succes en krijgt een vervolg, maar vooral de ontmoetingen die hebben plaatsgevonden zijn belangrijk. Zonder grote manifestaties hebben we toch verbindingen gelegd.”

Als onderdeel van het kloosterjaar mochten allerlei mensen een paar dagen in een van de deelnemende kloosters verblijven. Zo had Sint-Catharinadal werknemers ‘van chirurg tot schoonmaakster’ van het Elisabeth Twee Steden Ziekenhuis uit Tilburg te gast. “Verschillende mensen hebben we al zien terugkomen. Ontmoeting en verbinding zijn de kernwoorden van onze spiritualiteit. Mensen die hier komen, gaan anders heen dat ze kwamen. Niet in de zin van bekeerd zijn, maar doordat verstilling mensen bij hun kern gebracht heeft. Ze horen dingen die aan het denken zetten. Wij leggen mensen niets op. We zijn wie we zijn en proberen uit te leggen hoe we ons leven leiden. Mensen zijn vrij wat ze ermee doen.”

“Het leven in Amsterdam doet iets met je concentratie. Hier ben je omringd door een ander leven. Ik kan niet goed zeggen of mijn residentie een blijvende invloed heeft, maar het werkt inspirerend om te zien en te ervaren hoe de zusters hier leven.”

‘Het werkt inspirerend om te zien en te ervaren hoe de zusters hier leven’

Uit het jaar van het Brabantse Kloosterleven

Mooie of belangrijke gebeurtenissen uit het afgelopen kloosterjaar

28 APRIL 2021 Facebookgroep Eerste aanmelding op de wandelaarsgroep Ons Kloosterpad op Facebook.

30 APRIL 2021 Opening Ons Kloosterpad Tijdens het Jubileum van de zusters Clarissen is Ons kloosterpad officieel geopend door de door Commissaris van Koning Ida Adema.

17 MEI 2021 Podcast De eerste podcast ‘Kloosterleven’ gemaakt door Oscar Kocken staat live

17 & 24 MEI 2021 Kruispunt Kruispunt (KRO NCRV) besteedt in twee afleveringen aandacht aan Ons Kloosterpad.

23 MEI 2021 Kloostermagazine ‘Feest’ Ter ere van 900 jarige jubileum mocht Abt van Berne als gast hoofdredacteur deze editie van Klooster maken. Het blad kwam uit tegelijkertijd met het speciale jubileum-bier van de abdij.

7 JUNI 2021 Start Kloostergasten Zestig kloostergasten mogen op uitnodiging een nacht in een klooster blijven om zich te bezinnen.