Winnaar De Brabantse Stijlprijs 2021 Kloostervelden
Kloostervelden is de herontwikkeling van het voormalige instellingsterrein Providentia nabij het dorp Sterksel tot een grootschalige woonwijk met kleinschalige woonmilieus. De nieuwe leefgemeenschap Kloostervelden biedt een gevarieerde woonomgeving aan 176 cliënten met een specifieke zorgbehoefte en aan 220 huishoudens. De wijk is bedoeld voor iedereen, voor zowel mensen met als zonder beperking. Van begin af aan is gezorgd voor integratie van mensen met een beperking. De wijk heeft allerlei voorzieningen, zoals een moestuin, een wijkboerderij, een natuurpad, een kunstroute en een bloementuin. Sociale waarden en welzijn zijn onderdeel van het economisch denken. De horeca is opgezet door de zorgorganisatie en er is een winkel waar producten van cliënten worden verkocht.
Brede blik op gezondheid
In Kloostervelden is een maatschappelijke opgave vertaald naar een omgeving met een fijn thuis voor iedereen. Kloostervelden is niet zomaar een wijkontwikkeling of een transformatie van bestaande gebouwen en terreinen. Het gaat om integratie, inclusiviteit, wonen, landschap en natuur. Er is een brede blik op gezondheid. Zingeving, eigen regie, veerkracht en van betekenis zijn maken deel uit van de visie; het accent ligt op wat mensen wél kunnen. De jury vindt het bijzonder dat is gedacht vanuit de meest kwetsbare mensen; door de nieuwe woningen is de wijk langzaam omgevormd naar een gemixte woonbuurt. Doorgaans gaat dat andersom. In Kloostervelden heeft de combinatie van wonen, zorg en welzijn een positieve impact op alle bewoners. De oorspronkelijke bewoners komen meer in contact met het alledaagse leven. Ouders hebben een kans om dichter bij hun dierbaren te wonen en er zijn contacten gelegd tussen cliënten en andere wijkbewoners, waardoor ook vriendschappen zijn ontstaan. Voor de nieuwe bewoners is sprake van verrijking en zingeving, zonder dat dit is opgelegd.
Respect voor het verleden
De werelden van gezondheid, zorg en welzijn enerzijds en die van het vastgoed en het bedrijfsleven anderzijds gaan in Kloostervelden op een bijzondere manier samen. De herbestemming van de rijk gedetailleerde kloostergebouwen is zeer zorgvuldig ter hand genomen, waardoor met respect voor het verleden de verschillende ruimtes een toekomstbestendige invulling hebben gekregen. Het restaurant is hier een prachtig voorbeeld van. De business-case is moeilijk, omdat de grondopbrengsten niet heel hoog zullen zijn en de transformatie en restauratie van het klooster een kostbare aangelegenheid is. Hoewel er maximaal 240 woningen kunnen worden gebouwd, is toch gekozen voor het beperken van het aantal woningen tot 210 om het geheel passend te laten zijn bij het voormalige klooster. De jury noemt dit illustratief voor de betekenis die in Kloostervelden wordt gehecht aan weloverwogen gebiedsontwikkeling.
Bewuste ontwerpkeuzes
De woningen van de cliënten zijn mooi en de nieuwgebouw-de woningen tonen een grote diversiteit. Deze nieuwe woningen zijn - telkens voor een derde deel - sociale woningbouw, koopwoningen in het middensegment en koopwoningen in het hogere segment. Er zijn bewuste ontwerpkeuzes gemaakt om zo prettig mogelijk samen te kunnen leven in deze wijk: zo is er een veilige route in het gebied waar voetgangers altijd voorrang hebben. Daarbij is er voldoende afstand tussen woningen om overlast te voorkomen. De woningen van de cliënten hebben vaak een terras of tuin aan de voorzijde, waardoor contact met andere buurtbewoners wordt gestimuleerd.
Veel bevlogen mensen
Ook op de inrichting van de openbare ruimte is niet bezuinigd. De opzet van de wijk biedt veel ruimte voor natuur en groen. De kunstroute en het groene park waarin de hartslag is verwerkt maken het een bijzonder verblijfsgebied. Door de komst van Kloostervelden is het economisch draagvlak voor de nabijgelegen kern Sterksel vergroot, onder andere voor de daar aanwezige supermarkt, die nu meer bestaansrecht heeft verkregen.
Er is zowel aandacht voor sociale als technische duurzaamheid, en er zijn zowel financiële en landschappelijke waarden gecreëerd. De vernieuwing ligt met name in het concept van Kloostervelden, dat een voorbeeld kan zijn voor de vele vergelijkbare instellingsterreinen in Brabant. De regie lag en ligt bij de zorginstelling, die alles tot in detail heeft doordacht, met veel bevlogen mensen die zich jarenlang aan de cliënten en hun fijne thuis verbinden.
Kloostervelden laat zien dat er veel mogelijk is en dat met visie en bevlogenheid veel kan worden bereikt. De jury noemt Kloostervelden een echte winnaar.