Groene ontmoetingsoase in de stad
Maar liefst 58.000 euro haalde de Graafse Akker op via crowdfunding. Het zegt alles over de sympathie waarop dit initiatief mag rekenen. De groene ontmoetingsplek midden in een Bossche woonwijk nodigt je uit om te experimenteren met stadslandbouw én om even tot jezelf te komen.
Een buurtakker van maar liefst elfduizend vierkante meter (anderhalf voetbalveld) midden in de Graafse Wijk in Den Bosch: dat is de Graafse Akker. Albert van der Most (37), projectleider van Transfarmers, is er dagelijks te vinden. In de Transfarmers-filosofie is buurtgroen een middel om buurtbewoners samen te brengen en elkaar te motiveren om te leren, creëren en onthaasten.
Je een beetje eigenaar voelen
Albert van der Most studeerde Sociaal Werk en was daarna hovenier in Nijmegen. Daar viel het hem op dat veel inwoners hele dagen binnen zaten. Hoe kon hij ze het gevoel geven dat de buitenruimte hún achtertuin was? ‘Er moest vooral iets te dóen zijn, ontdekte ik. Mensen moeten zich een beetje eigenaar voelen.’ Sinds 2012 brengt Van der Most zijn ideeën in de praktijk op de Graafse Akker. Zelf kan hij hier zijn kwaliteiten als sociaal werker én hovenier perfect combineren. Buurtbewoners en andere Bossche sympathisanten komen hier tot rust, en dat geldt ook voor mensen die na ‘een lastige periode in hun leven’ langzaam weer in een werkritme willen komen.
‘Er moest vooral iets te dóen zijn, ontdekte ik. Mensen moeten zich een beetje eigenaar voelen.’
Letterlijk in een kuil
Stichting Transfarmers maakt in zoveel mogelijk steden en wijken de leefomgeving weer eetbaar, speelbaar en groener. Dat gebeurt samen met buurtbewoners, want het gaat om zelf invloed hebben op je groene leefomgeving. ‘De Graafse Akker ligt letterlijk in een kuil,’ vertelt Van der Most. ‘Dat vind ik mooi symbolisch: het is een andere wereld, de buitenwereld doet er even niet zo toe.’ In coronatijd bewees de Graafse Akker zijn bestaansrecht meer dan ooit, want het was een plek waar mensen – soms hele gezinnen of families – elkaar veilig konden ontmoeten.
Groene vingers
Groene vingers krijgen ze hier allemaal. In de kas die midden op de Graafse Akker staat, wordt van alles verbouwd: peulen en doperwtjes, kapucijners, veldsla en rucola, paksoi, raapsteel en winterporselein. Er zijn vaste planten en fruitbomen. Er is een belevingstuin inclusief blotevoetenpad. En vorig jaar besloot een enthousiasteling de verwaarloosde poel – gelegen in de uiterste hoek van de akker – te dreggen; daaromheen zijn druiven en bessen aangeplant en stekjes herplant. Wanneer Albert van der Most het meest geniet? Als de bezoekers genieten, vertelt hij: ‘We organiseren allerlei workshops, bijvoorbeeld rondom kimchi (gefermenteerde groente). Aan het begin van de zomervakantie wordt de Graafse Akker tijdelijk een buurtcamping. En in september is jaarlijks het Oogstfeest, waar zo’n 150 mensen op af komen. Al onze vrijwilligers krijgen dan een groot applaus van de aanwezigen. Fantastisch.’
In september is jaarlijks het Oogstfeest, waar zo’n 150 mensen op af komen. Al onze vrijwilligers krijgen dan een groot applaus van de aanwezigen. Fantastisch.’
Soms best ingewikkeld
Voor 25 euro per jaar koop je je eigen vierkante meter Graafse Akker. Maar volkstuintjes zul je hier niet vinden, zegt Albert van der Most: ‘Als iemand zijn stukje akker wil inrichten als groentetuin, prima, maar het onderhouden ervan doen we gezamenlijk. Dat is soms best ingewikkeld, hoor, want mensen hebben er al snel hun eigen ideeën bij. Maar na een tijdje zien ze toch de voordelen van samenwerken, van je inzichten delen met elkaar.’ De Graafse Akker zal dan ook nooit een park worden: ‘Samen vullen we deze akker in. We zijn een experimenteerplek om samen te ontdekken wat er mogelijk is op het gebied van stadslandbouw. Zo verbouwen we asperges, composteren groenafval en hebben een stuk ingericht als voedselbos.’
Crowdfunding
Om het groene karakter en het concept van de Graafse Akker voor langere tijd te waarborgen, wil Stichting Transfarmers het gebied zelf verwerven. De eerste stappen zijn gezet: woningcorporatie Zayaz kocht de akker in 2021 van een projectontwikkelaar, en is bereid de Graafse Akker te verkopen aan genoemde stichting. Er is zo’n 2,5 ton nodig. Een crowdfundingactie in het najaar van 2021 leverde maar liefst 58.000 euro op. ‘Met die actie hebben we laten zien waartoe we op eigen kracht in staat zijn,’ vertelt Van der Most. ‘Nu zijn we bezig om ook de gemeente, de provincie en fondsen uit te dagen een substantiële bijdrage te leveren.’