Gronduitgifte bedrijventerreinen in Brabant
Gronduitgifte op gemiddeld niveau in 2019
Na de piek in 2017 en 2018 is de gronduitgifte in 2019 met 120 hectare weer terug op een gemiddeld niveau. De meeste grond is uitgegeven op grootschalige bedrijventerreinen (75 ha), aan bedrijven in de sector Logistiek en groothandel (58 ha) en in de regio Midden-Brabant (44 ha). In de regio Midden-Brabant was de uitgifte in 2019 hoog, in de regio’s West- en Zuidoost- Brabant was deze lager dan in de 5 jaren daarvoor. Per 1-1-2020 liggen er opties op 125 hectare grond op bedrijventerreinen. Of deze grond ook daadwerkelijk uitgegeven wordt in 2020 is onzeker vanwege de economische neergang door Corona.
Figuur 3.1 Ontwikkeling gronduitgifte bedrijventerreinen Noord-Brabant, 2003-2019 (bron: IBIS)
De uitgifte van grond op bedrijventerreinen komt overeen met de verwachtingen
Op de Brabantse bedrijventerreinen is in het afgelopen jaar 120 hectare nieuwe grond uitgegeven. De gronduitgifte in 2019 ligt hiermee op het gemiddelde van de afgelopen 15 jaar. In de periode 2014-2019 bedraagt de uitgifte in totaal 800 hectare. De gemiddelde uitgifte in de periode 2014-2019 van 133 ha per jaar komt overeen met de verwachting uit de prognose bedrijventerreinen van 2014: 134 ha per jaar in de periode 2014-2020.
De prognose bedrijventerreinen van 2018 verwacht voor de periode 2018-2030 een gemiddelde uitgifte van 50 tot 100 ha per jaar. De uitgifte in 2018 en 2019 ligt daar dus boven. De prognose gaat echter uit van afnemende groei van de ruimtebehoefte voor bedrijven, waardoor een hogere uitgifte in het begin van de periode te verwachten is. Ook bij economische hoogconjunctuur is een hogere uitgifte te verwachten. De uitgifte volgt de economische groei: een piek in de uitgifte ligt steeds een jaar na een piek in de economische groei (zie ook figuur 1.1)
In welke sector is de gronduitgifte het grootst?
In 2019 zijn de meeste hectaren uitgegeven aan de sector Logistiek en groothandel
Van een groot deel van uitgegeven kavels is bekend aan welk bedrijf ze zijn uitgegeven en voor het eerst is in beeld gebracht tot welke sector deze bedrijven behoren. In 2019 zijn er 189 kavels uitgegeven in Noord-Brabant. De meeste kavels zijn uitgegeven aan de sector Bouw, handel en reparatie (49 kavels), gevolgd door Industrie (43 kavels) en Logistiek en groothandel (41 kavels). De meeste hectaren zijn uitgegeven aan de sector Logistiek en groothandel: 58 ha, bijna de helft van alle uitgegeven hectares. Voor de ‘zeer grootschalige logistiek’ zijn drie kavels uitgegeven met een oppervlakte van meer dan 5 hectare. Binnen de sector Industrie was de gronduitgifte in 2019 het grootst in de deelsector Overige industrie (8,2 ha), gevolgd door HTSM (7,5 ha) en Delfstoffen, nuts en recycling (6,8 ha).
Bron: IBIS. Kies zelf voor gegevens per regio.
Voor welk type bedrijventerrein is de gronduitgifte het grootst?
Op grootschalige bedrijventerreinen wordt de meeste grond (60%) uitgegeven
De uitgifte van bedrijventerrein in de periode 2014-2019 heeft vooral plaatsgevonden op de functioneel-grootschalige terreinen (483 ha). De grootste (banen)groei in deze periode vond plaats in de sectoren ‘Logistiek en groothandel’ en ‘Industrie’ (HTSM en VGM), sectoren die vaak om grootschalige kavels vragen.
De verdeling van de uitgifte over de terreintypen is over de jaren heen vrij stabiel: functioneel-grootschalig 50-70%, functioneel-klein tot middelgroot 20-30%, stedelijk-klein tot middelgroot 2-10%, zeehaventerrein 0-10% en thematerreinen 0-5%.
Bron: IBIS. Kies zelf voor gegevens per regio.
In welke regio is de gronduitgifte het grootst?
Hoge uitgifte in Midden-Brabant in 2019
De regio’s West-Brabant en Zuidoost-Brabant gaven sinds 2014 de meeste ha bedrijventerrein uit, maar in 2019 ligt de uitgifte in deze regio’s lager. De regio Midden-Brabant heeft in 2019 de meeste hectaren uitgegeven (44 ha). Er zijn in de periode 2014-2019 verschillen tussen de regio’s in de mate waarin ze verschillende typen bedrijventerrein uitgeven. Deze verschillen komen voort uit verschillen in de regionale economische structuur. In Midden-Brabant betreft 84% van de uitgegeven hectaren in de periode 2014-2019 het terreintype functioneel-grootschalig en maar 12% functioneel-kleinschalig terrein. In West-Brabant wordt 47% van de hectaren op functioneel-grootschalige terreinen uitgegeven, en 18% op het Zeehaventerrein (ook grootschalig). In Noordoost- en Zuidoost-Brabant wordt iets minder dan 60% van de hectaren uitgegeven op functioneel grootschalige terreinen en betreft ruim 30% van de uitgifte in de periode 2014-2019 het terreintype functioneel-kleinschalig. In Noordoost- en Zuidoost-Brabant wordt relatief meer grond uitgegeven op stedelijk-kleinschalige terreinen dan in de andere regio’s: 7 á 8%, terwijl dit in de andere regio’s rond de 3% ligt. En grond voor thematerreinen wordt vooral in West- en Zuidoost-Brabant uitgegeven: 4% van de uitgegeven ha in die regio’s.
Bron: IBIS. Kies zelf voor gegevens per regio.
Uitgifte in 2020: onzeker of alle opties verzilverd worden
Dit jaar is voor het eerst in beeld gebracht op hoeveel uitgeefbare kavels er een optie ligt. Het gaat om harde opties. Dit zijn opties waar voor de afnemer financiële consequenties aan zijn verbonden als de optie niet wordt afgenomen. Er zitten ook kavels bij die al verkocht zijn, maar waarvan de akte pas in 2020 bij de notaris wordt gepasseerd, waardoor ze bij de uitgifte van 2020 meetellen. Per 1 januari 2020 zijn er voor 125 ha kavels in optie op bedrijventerreinen. In normale tijden zou een groot deel van de opties dit jaar verzilverd worden (een klein deel van de opties loopt pas een jaar later af) en zou het een goede indicatie zijn van de uitgifte in 2020. Nu door Corona veel bedrijven dit jaar minder omzet hebben en de economische vooruitzichten slechter zijn, is het echter te verwachten dat de gronduitgifte gaat dalen. In 2020 valt het wellicht nog mee, omdat de uitgifte deels al vastligt in koopcontracten. De gronduitgifte volgt de economische ontwikkeling met een jaar vertraging, dus de huidige economische neergang zal naar verwachting pas in 2021 en 2022 leiden tot minder hectaren gronduitgifte.
Figuur 3.5 Aanbod in optie op 1-1-2020 per type bedrijventerrein en regio (in hectare). Bron: IBIS
Figuur 3.5 laat zien dat de meeste hectaren in optie zijn in de regio’s Noordoost-Brabant en Midden-Brabant en dat dit vooral kavels zijn op functioneel grootschalige terreinen. In Zuidoost-Brabant zijn veel hectaren in optie op stedelijke bedrijventerreinen. In West-Brabant zijn vooral opties op kavels op Functioneel – klein tot middelgrote bedrijventerreinen en op thematische bedrijventerreinen. Dit heeft te maken met het beschikbare aanbod in deze regio. In West-Brabant zijn namelijk veel thematische bedrijventerreinen en is er nog maar een beperkt aanbod op functioneel grootschalige bedrijventerreinen (zie Match vraag en aanbod).