Winkelplannen
Geplande nieuwe ruimte voor retail neemt af
Gemeenten maken plannen voor de ontwikkeling en/of transformatie van hun winkelgebieden. Deze plannen zijn vastgelegd in bestemmingsplan (harde plancapaciteit) of zijn meer strategisch van aard (zachte plancapaciteit). De plannen voor de ontwikkeling van winkels bieden de mogelijkheid voor een uitbreiding van het winkeloppervlak. Er staat netto nog 71.000 vierkante meter winkeloppervlakte gepland. Ook in zachte plannen is netto nog een lichte stijging van het winkeloppervlak gepland. Dit komt doordat in zachte plannen een grote vermindering van het oppervlak door middel van transformatie naar andere functies is opgenomen.
Nog netto uitbreiding winkeloppervlak, maar de planvoorraad neemt wel af
In winkelplannen staat netto ruim 71.000 vierkante meter aan te ontwikkelen winkelruimte gepland. Dat is minder dan 1,1% van de totale voorraad. Van deze plancapaciteit is 89% vastgelegd in harde plannen. De dalende trend in de planvoorraad zet zich hiermee voort, van 205.000 vierkante meter in 2018 tot de 71.000 vierkante meter nu, hoewel de harde planvoorraad licht is gestegen (figuur 2).
Figuur 2. Ontwikkeling van de netto geplande winkeloppervlakte
Van de geplande (nieuwe) winkelruimte is bijna 58.000 vierkante meter voorzien bij bestaande winkellocaties (rapport 7, pagina 1). Er staat ruim 31.000 vierkante meter gepland om te worden ontwikkeld als nieuw winkelgebied. Hiervan ligt ruim 90% vast in harde plannen. Daarnaast wordt er bijna 24.000 vierkante meter extra winkelruimte gepland als individuele winkels buiten winkelgebieden. Volgens de plannen is er voor de uitbreiding van winkels die verplaatst worden nog eens ruim 15.000 vierkante meter extra nodig, waarvan 41% harde plannen betreft. Voor ruim 57.000 vierkante meter winkelruimte wordt gepland om te zoeken naar een andere invulling van de gebruiksfunctie. Hierbij is het grootste deel (meer dan 70%) nog in de fase van zachte plannen.
Rapport 7. Aard van de ontwikkeling in de beoogde winkelplannen
Het grootste deel van de harde winkelplannen ligt vast in onherroepelijke bestemmingsplannen (ruim 61.000 m2). 15.000 vierkante meter hiervan komt voor rekening van één toevoeging: de komst van een nieuwe bouwmarkt in Rosmalen. Bijna 23.000 vierkante meter aan harde plannen is al in uitvoering en dit is voor het grootste deel de ontwikkeling van nieuw winkelgebied. Nieuwe toevoegingen aan bestaand winkelgebied liggen vooral vast in vastgestelde bestemmingsplannen.
Duidelijke verschillen tussen regio's
In de regio West-Brabant is er een afname van de winkeloppervlakte gepland (klik in rapport 7 op West-Brabant). Bij uitvoering van alle harde en zachte plannen zal de winkelruimte in deze regio afnemen met bijna 13.000 vierkante meter. Niet alle plannen zullen uitgevoerd worden, maar het mag verwacht worden dat de oppervlakte verder afneemt. In de harde plannen is er nog wel een netto uitbreiding van 1.900 vierkante meter mogelijk.
Absoluut is er in de regio Noordoost-Brabant de meeste plancapaciteit (35.000 m2), zowel in harde als in zachte plannen. Vooral door de eerder genoemde toevoeging in Rosmalen. Relatief gezien is er in Midden-Brabant de meeste plancapaciteit (1,4% van het totale winkeloppervlak). Hier betreft het voor een groot deel één plan voor de toevoeging van niet-detailhandel. In de regio's West- en Midden-Brabant is er geen plancapaciteit voor toevoeging van individuele winkels buiten bestaande of nieuwe winkelcentra. In de regio Zuidoost-Brabant is de harde netto plancapaciteit relatief klein. In zachte plannen staat er nog wel bijna 18.000 vierkante meter gepland. Dit is wel voor een groot deel uitbreiding van bestaande winkelgebieden.
Veel plancapaciteit buiten bestaande centra en in grote steden
Van alle plannen voor de ontwikkeling van winkelruimte staat het grootste deel (81%) gepland voor verspreide winkels, buiten de bestaande centra (rapport 7, pagina 2). Dit geldt ook als de uitsplitsing wordt gemaakt in harde en zachte plannen. De meeste verspreide winkels staan gepland in de regio's Midden- en Noordoost-Brabant. Een groot deel van de uitbreiding buiten bestaande centra komt voor rekening van één plan in het buitengebied waar een locatie voor retail en recreatie gepland is. In West-Brabant neemt volgens de plannen het aantal winkels in de dorps- en stadscentra af, maar is er nog wel uitbreiding van de oppervlakte van verspreide winkels.
De grootste uitbreiding van winkelruimte vindt plaats in de vier grote steden in Brabant. In de middelgrote steden is er, zowel in harde als zachte plannen, een netto vermindering van de winkelruimte gepland. Dit is in overeenstemming met de geconstateerde hogere leegstand in deze gemeenten (zie hoofdstuk 4). De overige (kleinere) gemeenten hebben een toename van de winkeloppervlakte gepland, vooral bij bestaande winkelgebieden. Deze toename is naar verhouding lager dan bij de grote steden.
Veel ruimte voor supermarkten en overige retail in transformatie
In de totale (netto) plancapaciteit is ruim de helft gereserveerd voor supermarkten. In harde plannen is 77% van de ruimte gepland voor overige retail. Dit komt mede doordat er in de overige retail veel ruimte is gepland voor transformatie (tabel 12). In de regio Zuidoost-Brabant is vooral in zachte plannen een groot aanbod aan ruimte voor supermarkten. In West-Brabant neemt volgens de harde plannen de oppervlakte van supermarkten af, bij overige retail is er nog wel een (kleine) groei van winkelruimte.
Tabel 12. Geplande oppervlakte winkels per branche
