Verduurzaming van bedrijventerreinen
Stappen gezet in verduurzaming bedrijventerreinen
Het aandeel van het aardgasverbruik van bedrijven in Noord-Brabant in het landelijke verbruik is de afgelopen 10 jaar toegenomen. Maar het aardgasverbruik op de Brabantse bedrijventerreinen heeft hierin wel een kleiner aandeel gekregen in de periode 2017-2020. De levering van zowel aardgas als elektriciteit aan bedrijven op bedrijventerreinen in Noord-Brabant is in 2020 licht gedaald. In alle regio’s behalve Zuidoost-Brabant is sprake van een afname. De opwekking van zonnestroom op bedrijventerreinen is in 2021 met ruim 50 procent gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Met zonnepanelen op daken wordt nu 6% van het elektriciteitsverbruik op bedrijventerreinen lokaal opgewekt (vorig jaar 4%).
Het behalen van de doelen voor 2030 uit het Klimaatakkoord is een grote opgave. Vergroening en verduurzaming van bestaande bedrijventerreinen kan een belangrijke bijdrage leveren aan dit doel. De provincie heeft vanuit de aanpak werklocaties de ambitie het verduurzamen van bedrijventerreinen te versnellen. Daarvoor is het project Grote Oogst in uitvoering.
Groter aandeel Brabantse bedrijven in landelijk aardgasverbruik
Het aandeel van de aardgaslevering aan bedrijven in Noord-Brabant in het totaal van Nederland nam in de afgelopen 10 jaar toe van 9,5 procent in 2010 tot 12,1 procent in 2020 (figuur 5.1). Na een afname vanaf 2017, is in 2020 weer een lichte stijging in dit aandeel te zien. Dit komt omdat de levering van aardgas aan Brabantse bedrijven toenam met 4 procent, terwijl voor Nederland sprake was van een lichte daling. Een groot deel van de stijging in Noord-Brabant komt voor rekening van het verbruik van aardgas voor energievoorziening (productie van warmte of elektriciteit) en voor de landbouwsector (kassen). De levering aan andere sectoren in Noord-Brabant daalde juist met 2,5 procent.
Het aandeel van de elektriciteitslevering aan Brabantse bedrijven in het totaal van Nederland bleef in de afgelopen 10 jaar redelijk stabiel op circa 16 procent. De levering van elektriciteit aan bedrijven in Noord-Brabant is in het laatste jaar met 3 procent gedaald, vergelijkbaar met de landelijke daling. Opvallend is dat de sector industrie in Noord-Brabant in 2020 een stijging liet zien. Dit komt onder andere door de toename van de productie van een grootverbruiker.
Figuur 5.1 Aandeel levering van energie aan bedrijven in Noord-Brabant in het totaal van Nederland, 2010-2020 (bron: CBS)
Lichte daling levering energie aan bedrijventerreinen in 2020
Cijfers over energieleveranties aan bedrijven op Brabantse bedrijventerreinen zijn beschikbaar voor de periode 2017-2020. In deze periode is de levering van aardgas aan bedrijven op bedrijventerreinen met bijna 20% gedaald, van 2,2 miljoen m3 in 2017 tot 1,8 miljoen m3 in 2020 (figuur 5.2). De grootste afname was in 2017-2018 toen een warmtekrachtcentrale is stopgezet. Elektrificatie van een groot bedrijf zorgde een jaar later voor een verdere afname.
In 2020 lag de levering van elektriciteit aan bedrijven op bedrijventerreinen, na een lichte stijging in 2018, weer op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2017.
Figuur 5.2 Levering van energie aan bedrijven op Brabantse bedrijventerreinen 2017-2020 (bron: CBS maatwerk)
Het aandeel van bedrijventerreinen in de energieleveranties van Noord-Brabant bedraagt voor aardgas 48% en voor elektriciteit 61% (figuur 5.3). Voor aardgas nam dit aandeel in de periode 2017-2020 af, voor elektriciteit is dit aandeel niet veel veranderd.
Figuur 5.3 Aandeel energieleveringen aan bedrijventerreinen in de totale leveringen Noord-Brabant 2017-2020 (bron: CBS maatwerk)
In 2020 is 0,9 procent minder aardgas aan bedrijven op Brabantse bedrijventerreinen geleverd dan in 2019 (tabel 5.1 en figuur 5.4). Gelijktijdig is het aantal banen op bedrijventerreinen ook licht gedaald. De meeste bedrijventerreinen laten een daling van het aardgasverbruik zien (227 van de 306 terreinen waarvoor het verbruik bekend is1. Op slechts 69 terreinen is het verbruik gestegen. Het overgrote deel van het aardgas wordt geleverd aan middelgrote- en grootverbruikers2 (97% aan 6.405 bedrijven). Dit percentage is het afgelopen jaar niet veranderd.
De levering van elektriciteit aan bedrijven op bedrijventerreinen is 7,6 miljard kWh in 2020. Dit is nagenoeg gelijk gebleven, de afname bedraagt maar 0,5 procent in vergelijking met het voorgaande jaar. Ook hier is bijna 97 procent van de leveringen voor middelgrote- en grootverbruikers.
1 Voor het bepalen van het energieverbruik zijn bedrijventerreinen die bij elkaar liggen samengevoegd. Dit is gedaan om te voorkomen dat er voor teveel bedrijventerreinen geen gegevens kunnen worden geleverd in verband met vertrouwelijkheid. Er zijn in totaal 411 clusters samengesteld. Vooral kleine bedrijventerreinen kunnen onvoldoende geclusterd worden, waardoor hiervoor gegevens ontbreken. Op grotere terreinen kan één grote gebruiker zitten, waardoor ook geen gegevens kunnen worden verstrekt.
2 Middelgrote verbruikers hebben een aardgasverbruik > 25.000 m3 óf elektriciteitsverbruik > 50.000 kWh. Grootverbruikers hebben een aardgasverbruik > 75.000 m3 óf elektriciteitsverbruik > 200.000 kWh.
Tabel 5.1 Geleverde energie aan bedrijven op en buiten bedrijventerreinen in Noord-Brabant (bron: CBS maatwerk)
Figuur 5.4 Energieleveringen aan bedrijven op bedrijventerreinen in Noord-Brabant, verslagjaar 2020 (bron: CBS maatwerk)
Daling energiegebruik bedrijventerreinen in alle regio’s behalve Zuidoost-Brabant
In West-Brabant wordt het meeste aardgas aan bedrijven op bedrijventerreinen geleverd. Het verbruik in deze regio is zelfs meer dan het dubbele van het totaal van de andere regio’s (tabel 5.2). Dit komt vooral doordat er in de regio veel energie-intensieve chemische industrie is gevestigd. Zuidoost-Brabant is de enige regio waar de levering van aardgas is gestegen. In Midden-Brabant is het gasverbruik sterk gedaald.
De meeste elektriciteit wordt aan bedrijven in Zuidoost-Brabant geleverd. Het gebruik is hier in 2020 ook nog gestegen. De overige regio’s laten een daling in de elektriciteitsleveringen zien. Opvallend is dus dat in Zuidoost-Brabant zowel de leveringen van aardgas als elektriciteit aan bedrijven op bedrijventerreinen is toegenomen. Dit komt door de toename van de productie bij enkele grote bedrijven in deze regio.
Tabel 5.2 Levering van energie aan bedrijventerreinen per regio (bron: CBS maatwerk)
Lokale opwekking op bedrijventerreinen een derde van totale elektriciteitslevering
De totale productie van duurzame energie op bedrijventerreinen bedraagt bijna 2,5 miljard kWh per jaar (stand per 1 april 2022). Dat is bijna een derde van het totale elektriciteitsverbruik op bedrijventerreinen in Noord-Brabant. Daarnaast is er nog voor 0,8 miljard kWh per jaar aan projecten waarvoor subsidie is verleend, maar die nog niet zijn gerealiseerd. De grootste bijdrage aan de opwekking van duurzame energie komt uit biomassa (bijna 1,3 miljard kWh per jaar).
Rapport 5.1 Opwekking duurzame energie in Noord-Brabant (stand april 2022, bron: RVO-SDE)
Ruim 50 procent toename opwekking zonnestroom
De productie van zonnestroom op daken op bedrijventerreinen bedraagt 0,45 miljard kWh per jaar. Dat is 6% van het totale elektriciteitsgebruik op bedrijventerreinen (zie figuur 5.5). Door projecten waarvoor subsidie is verleend, maar die nog niet zijn gerealiseerd, zou nog eens 9% van dit totale verbruik opgewekt worden uit zonne-energie. Alle overige daken aanwezig op bedrijventerreinen bieden de mogelijkheid om nog eens 29% van het elektriciteitsverbruik op te wekken door middel van zonne-energie.
Figuur 5.5 Gerealiseerde en geplande productie zonnestroom op dak ten opzichte van potentie en totaal gebruik elektriciteit (bron: RVO-SDE, CBS maatwerk, BAG, bewerking provincie Noord-Brabant)
De opwekking van zonnestroom (dak- en veldsystemen) op bedrijventerreinen is in een jaar tijd met 53% toegenomen tot 0,55 miljard kWh per jaar (zie figuur 5.6). De meeste zonnestroom wordt opgewekt in West-Brabant. In deze regio groeide de opwek van zonnestroom met 78%. In de regio Midden-Brabant nam de productie van zonnestroom, met 82%, nog iets meer toe. Met 20% was de toename in Zuidoost-Brabant relatief gering. Dit is samen met Midden-Brabant wel de regio waar het grootste deel van de dakpotentie wordt gebruikt (20%).
Figuur 5.6 Productie zonne-energie uit installaties met SDE subsidie over de jaren 2016-2022 per regio (Bron: RVO-SDE)
Meer aandacht voor collectieve aanpak verduurzaming
Op 65 bestaande Brabantse bedrijventerreinen worden collectieve maatregelen genomen voor de opwekking van hernieuwbare energie (tabel 5.3). Bij nog eens 73 terreinen zijn hier plannen voor. Ten opzichte van een jaar eerder zijn er 3 terreinen meer waar plannen zijn voor collectieve maatregelen. In de meeste gevallen gaat het om het collectief opwekken van zonne-energie.
Tabel 5.3 Collectieve maatregelen voor de opwekking van hernieuwbare energie per energiebron, 1-1-2022 (aantal bedrijventerreinen, bron: IBIS)
Bij een collectieve aanpak van verduurzaming van bedrijventerreinen worden het vaakst maatregelen genomen voor het voorkomen van wateroverlast. Dit is het geval op 178 bedrijventerreinen (figuur 5.7). Op 52 terreinen zijn er initiatieven om dit te gaan doen. Het tegengaan van hittestress wordt op veel minder terreinen collectief uitgevoerd. Slechts 47 terreinen zijn hier mee aan de slag. Wel zijn er 76 terreinen waar hiervoor plannen worden ontwikkeld. De aandacht voor zowel hittestress als waterbeheer stijgt, er zijn nu voor beide onderwerpen 12 terreinen meer die hier collectief mee bezig zijn dan in 2020.
Figuur 5.7 Collectieve maatregelen voor verduurzaming op bedrijventerreinen, 1-1-2022 (aantal bedrijventerreinen, bron: IBIS)
