Veroudering en leegstand

Het aantal verouderde bedrijventerreinen nam in 2021 af. Voor het grootste deel van de verouderde oppervlakte is een aanpak nodig. Deze aanpak richt zich vooral op revitalisering. In West-Brabant is de meeste verouderde oppervlakte te vinden. Hiervoor staat herstructurering gepland of is in uitvoering.

De structurele leegstand op bedrijventerreinen is flink gedaald. Het grootste deel van de daling kwam voor het tweede jaar op rij voor rekening van West-Brabant. Op driekwart van de terreinen met structurele leegstand ligt het leegstandspercentage beneden de 5 procent. Veel bedrijventerreinen met structurele leegstand zijn ook geheel of gedeeltelijk verouderd.

Daling aantal verouderde bedrijventerreinen

Het aantal bestaande bedrijventerreinen waarbij sprake is van veroudering nam in 2021 af ten opzichte van 2020 (tabel 4.1). Eind 2021 zijn 45 bedrijventerreinen geheel verouderd, dat zijn er 3 meer dan vorig jaar. Het aantal gedeeltelijk verouderde bedrijventerreinen is met 11 afgenomen tot 124. In totaal is 30 procent van alle Brabantse bedrijventerreinen geheel of gedeeltelijk verouderd. Dit aandeel is nagenoeg hetzelfde als een jaar eerder.

Tabel 4.1 Aantal verouderde bedrijventerreinen per 1 januari 2021 en 2022 (bron: IBIS)

De totaal bekende oppervlakte verouderd bedrijventerrein bedraagt ruim 1.700 hectare. Dit is het bruto oppervlak, waarin naast de bedrijfskavels de hectares van de openbare ruimte zijn meegeteld. In de loop van de jaren is het aandeel van de verouderde openbare ruimte fors afgenomen (figuur 4.1). Dit komt omdat er voor 2015 veel verouderde openbare ruimte op bedrijventerreinen is aangepakt. De verouderde bedrijfskavels hebben nu een aandeel van ruim 85 procent in het totale aantal verouderde hectares, bijna tweemaal groter dan in 2010. Dit aandeel is de afgelopen jaren redelijk stabiel gebleven.

Figuur 4.1 Aandeel verouderd (bekend) oppervlak bedrijventerrein (bedrijfskavels en openbare ruimte) van 2010 tot 2022, Noord-Brabant (bron: IBIS)

Aanpak nodig op grootste deel van verouderd terreinoppervlak

Door transformatie is in 2021 op twee terreinen de herstructurering afgerond en daarmee is 6 hectare niet meer verouderd. Ook zijn twee terreinen gedeeltelijk getransformeerd (4 ha), deze blijven gedeeltelijk verouderd. Vanaf 2014 is in Noord-Brabant op 58 terreinen de herstructurering afgerond, waarmee 802 hectare verouderd terrein is hersteld (figuur 4.2). Er blijft 30 procent aan verouderde bedrijventerreinen over. Het bekend verouderd bruto oppervlak van deze terreinen heeft een aandeel van 10% in de totale uitgegeven terreinhectares.

Figuur 4.2 Stand van zaken herstructurering bedrijventerreinen in Noord-Brabant (aantal terreinen en bruto oppervlakte), 1-1-2022 (bron: IBIS)

Op meer dan de helft (94 terreinen) van de verouderde bedrijventerreinen is volgens gemeenten een aanpak van veroudering nodig. De terreinen met een beoogde aanpak beslaan ruim 80 procent (1.400 ha) van het totale bekende verouderde oppervlak. Vooral voor grote terreinen zal de veroudering dus worden tegengegaan. Voor 41 van deze terreinen zijn plannen in voorbereiding. Bij 22 terreinen is de uitvoering in voorbereiding of al gestart, waarmee uiteindelijk 385 hectare bedrijventerrein wordt vernieuwd. Van de overige 31 terreinen is niet bekend in welke fase het herstructureringsplan zich bevindt.

Veel verouderd oppervlak in West-Brabant

West-Brabant heeft een hoger aandeel verouderde bedrijventerreinen (34%) dan gemiddeld in Noord-Brabant (figuur 4.3). In deze regio zijn de meeste verouderde terreinen met het grootste verouderde oppervlak in vergelijking met de andere Brabantse regio’s. Er zijn in West-Brabant plannen voor het herstructureren van ruim 800 hectare verouderd bedrijventerrein (tabel 4.2). Bijna 90 procent van deze oppervlakte zal worden aangepakt door middel van revitalisering.

In Midden-Brabant ligt het aandeel verouderde bedrijventerreinen met 39 procent het hoogst (figuur 4.3). Maar tegelijkertijd is deze regio het meest actief als het gaat om herstructurering op deze terreinen. Hier is voor veel verouderde terreinen een plan in voorbereiding of al in uitvoering. Ook worden in Midden-Brabant relatief meer zwaardere vormen van herstructurering (zoals zware revitalisering en transformatie) ingezet (tabel 4.2).

In Noordoost-Brabant is voor een veel kleiner deel van de verouderde terreinen een aanpak voorhanden om de veroudering tegen te gaan. Voor ruim een derde deel staat een herstructurering gepland, het gaat om iets meer dan 100 hectare.

Voor twee derde van de verouderde terreinen in Zuidoost-Brabant is herstructurering nodig. Het gaat om ruim 300 hectare verouderd oppervlak. Naast revitalisering verloopt de herstructurering in deze regio relatief veel via een facelift van de terreinen (100 hectare).

Figuur 4.3 Stand van zaken herstructurering bedrijventerreinen in Noord-Brabant (% van aantal terreinen) per regio, 1-1-2022 (bron: IBIS)

Tabel 4.2 Herstructurering naar soort (in bruto ha), Noord-Brabant, 1-1-2022 (bron: IBIS)

Forse daling structurele leegstand op bedrijventerreinen

Op 14 procent van de bedrijventerreinen is sprake van structurele leegstand van panden (tabel 4.3). Dit aandeel is verder afgenomen, op 16 terreinen minder staan panden structureel leeg. Structurele leegstand wordt door de gemeenten doorgegeven in het kader van de IBIS enquête en gaat over panden die langer dan 3 jaar leeg staan.

Tabel 4.3 Structurele leegstand op bedrijventerreinen 1-1-2015 tot en met 1-1-2022 (bron: IBIS)

De daling van het aantal bedrijventerreinen met structurele leegstand komt vooral voor rekening van bedrijventerreinen waar de leegstand tussen de 5 en 10 procent ligt. Dit aantal is met 13 afgenomen tot 8 bedrijventerreinen (rapport 4.1). Het aantal bedrijventerreinen met een structurele leegstand van meer dan 10 procent is ook met 6 terreinen afgenomen. Alleen het aantal terreinen met minder dan 5 procent leegstand is met 3 toegenomen tot 61 bedrijventerreinen.

Dit betekent dat op dit moment op driekwart van de terreinen met structurele leegstand het leegstandspercentage beneden de 5 procent ligt. Deze cijfers bevestigen de conclusie van Stec Groep dat er sprake is van krapte op de bedrijfsruimtemarkt in Noord-Brabant (zie paragraaf 4.2.1, pg. 23 Stec-rapportage): ook de structurele leegstand ligt inmiddels op een laag niveau. Er zijn nog maar weinig panden op bedrijventerreinen die langer dan 3 jaar leeg staan.

Rapport 4.1 Aantal bedrijventerreinen met structurele leegstand per categorie leegstandspercentages, Noord-Brabant (bron: IBIS)