De term biobased bouwen komt steeds vaker voor. Het gaat over bouwen met plantaardige materialen. Deze groeien elke keer opnieuw terug, zoals hout, hennep, stro of vlas. Dit materiaal leidt tot gezonde en comfortabele huizen en gebouwen die ook energiezuinig zijn. Door de goede isolatie en ademende wanden is het koel in de zomer en warm in de winter en is het energieverbruik laag. Biobased bouwen krijgt steeds meer aandacht omdat het dé manier is om te bouwen met een positieve CO2 balans. Het hele proces om een gebouw te maken is niet energie- intensief en als bonus nemen deze materialen CO2 op tijdens de groei en wordt dat vastgehouden in het gebouw. Er zijn huizen die meer CO2 vastleggen dan uitstoten, hierdoor zijn ze zelfs CO2 positief. Stand van zaken van biobased bouwen In Brabant schakelen diverse bouwbedrijven over op biobased materiaal. Niet alleen hebben deze materialen een positieve impact op ons klimaat, ze zijn ook volledig circulair in te zetten. Circulair, weer af te breken en opnieuw te gebruiken, de materialen kunnen opnieuw in dezelfde of een andere functie worden toegepast aan het eind van de levensduur. De materialen zijn heel flexibel toe te passen en op maat leverbaar. Een enorme kans voor de prefabricage in de bouwsector. Het materiaal is toepasbaar in de ‘schil’, de structuur en isolatie van gebouwen. In dit artikel laten we de kansen en voorbeelden zien van de Brabantse bedrijven die deze milieuvriendelijke materialen toepassen in prefab bouwconcepten of bij het vervaardigen van elementen in de bouw. Drie veel voorkomende toepassingen Het hout komt vaak uit Noord- en Oost-Europa. De andere biobased gewassen zijn snelgroeiende en lokaal te telen materialen met diverse opbrengsten. Van graan maken we brood en bier, het restmateriaal is stro voor isolatie. Of van vlas maken we kleding en isolatiemateriaal. Materiaal zoals zand of baksteen van klei is eindig, want groei niet door. Zand is wereldwijd al schaars.

Gids In de gids ‘Biobased bouwen 2022’ van Holland Houtland, gemaakt in samenwerking met de provincie Noord-Brabant, zijn al vijftig leveranciers van biobased concepten en componenten opgenomen. De Brabantse bedrijven zijn goed vertegenwoordigd, zoals Bangroep, Burokade, Ekoflin, Finnhouse, HemmaHuis, Ratiodomus, Strotec en Woudvoorwonen. Een aantal bedrijven biedt het concept inclusief financiering, terugkoopgarantie, onderhoud en energieservices. Betaalbaar, haalbaar en schaalbaar Voor veel opdrachtgevers, corporaties, gemeenten en projectontwikkelaars is biobased bouwen nog nieuw. Zij vragen zich af of er wel voldoende aanbod is en of dat betaalbaar is. Holland Houtland heeft die markt onderzocht. De vijftig Nederlandse leveranciers kunnen heel snel veel biobased woningen leveren. In 2023 kunnen zij al 29.000 woningen leveren en dit loopt op tot 121.000 woningen in 2027. De helft van de bedrijven kan tussen de 50 en 1.000 woningen per jaar leveren en zeven bedrijven kunnen nu al tussen 1.000 en 7.000 woningen per jaar bouwen. Dat zijn veelal bestaande bedrijven met een nieuw product. Dit soort bedrijven kan snel groeien en opschalen indien er een continue gegarandeerde afname is voor een aantal jaar. Een nieuwe toekomst voor boeren De diverse bouwmaterialen zijn lokaal te telen. Een mooi alternatief voor boeren om bijvoorbeeld de bodem te verbeteren of een meer divers verdienmodel zoeken. In Noord-Brabant wordt al geëxperimenteerd met sorghum, een graansoort als alternatief voor mais. Voor een huis is twee tot drie hectare opbrengst van stro nodig of 0,75 hectare hennep. Omdat hennep ook constructieve toepassingen kent is het ook interessant deze te vergelijken met hout. Een hectare hennep levert vier keer meer biomassa dan een hectare bos en elk jaar weer. Het telen van dit soort bouwgewassen biedt kansen voor landbouw in de regio Brabant voor ketens van landbouw tot woningfabriek. Toekomstbestendig ondernemen Opdrachtgevers en overheden zien steeds meer het verband tussen energietransitie en materiaal. Ze kijken niet alleen meer naar de CO2-uitstoot van het gebrúik van de woning maar ook al tijdens de bouw. Het CO2 positieve biobased materiaal heeft ook een financiële kant. CO2 uitstoot zal een steeds hogere prijs krijgen. Dan levert het vastleggen van CO2 in een gebouw juist geld op. Het Natuurhuis van stro van Strotec en Gebroeders van Herpen bijvoorbeeld slaat 100 ton CO2 op in het materiaal. Eenzelfde huis van traditioneel beton kost veertig ton CO2 om te maken. Er is op grote schaal dus enorme CO2 winst te halen door biobased te bouwen en daar kan bewust voor gekozen worden in klimaatbeleid. Stikstof Niet onbelangrijk inmiddels is de relatie van biobased bouwen met stikstof. Met de teelt van biobased bouwmateriaal is het mogelijk om stikstof te verminderen omdat deze gewassen stikstof opnemen. Met prefab biobased bouwconcepten is het makkelijker te voldoen aan de stikstofnormen dan de traditionele materialen in bijvoorbeeld Natura 2000 gebieden. Er is veel tijd op de bouwplaats, minder stikstofuitstoot door vervoer van en naar de werkplaats en door het veel lichtere materiaal kan de assemblage met elektrische machines emissieloos.