Leren leven met de eikenprocessierups
Vogelhuisjes helpen
De eikenprocessierups maakt net als andere overlastgevende insecten zoals de wesp, de mug of de teek onderdeel uit van onze natuur. We zullen jaarlijks rekening moeten houden met overlast wanneer de rupsen hun brandharen in de loop van mei ontwikkelen. Eén rups heeft maar liefst 700.000 brandharen. Bestrijden met het bacteriepreparaat Xentari en nematoden (parasitaire aaltjes) heeft schadelijke neveneffecten. Het wegzuigen van nesten lijkt slechts symptoombestrijding. Daarom wordt er in Brabant steeds meer ingezet op het bevorderen van de biodiversiteit. Zo wordt de leefomgeving van natuurlijke vijanden van de rups, zoals de koolmees, spreeuw en ringmus, sluipwesp, sluipvlieg en kever, verbeterd. Bijvoorbeeld door het plaatsen van vogelhuisjes voor mezen. Of door de bermen op een andere manier te maaien en er andere beplanting neer te zetten. Zodat ontstaat er voldoende afwisseling in bloemen en kruiden die de natuurlijke vijanden aantrekken en er ook voldoende schuilplekken zijn voor natuurlijke vijanden.
Beheersen in Brabant
Vanuit haar coördinerende rol werkt de provincie Noord-Brabant met een duidelijke langetermijnstrategie samen met gemeenten, GGD, terreinbeheerders en grondeigenaren aan een aanpak van beheersen, en bestrijden als uitzondering. Omdat de rups zich niet aan gemeentegrenzen houdt heeft deze aanpak alleen effect wanneer alle partijen de aanpak van beheersen toepassen. Door kennis te delen via webinars en nieuwsbrieven, en het ontwikkelen van algemene communicatiemiddelen zoals een infographic, werken de projectpartners stap voor stap aan de uitvoering van de strategie van biodiversiteit en beheersing. Op die manier wordt de overlast met een Brabantbrede aanpak verder ingedamd. Communicatie naar de Brabanders speelt in de aanpak een belangrijke rol. Met een eenduidige communicatiecampagne richting burgers wordt aangegeven wat zij zelf kunnen doen om de overlast te beperken, maar ook wat zij vooral niet moeten doen. Daarbij maken we ook gebruik van kennis van het Kennisplatform Eikenprocessierups, RIVM en Wageningen University & Research.
Aanpak
Langs de provinciale wegen in Brabant staan ongeveer 30.000 eikenbomen. Combinatie EschDoorn voert de aanpak van de eikenprocessierups in opdracht van de provincie uit. Kees van Dam, technisch manager bij EschDoorn: “In het werkplan ligt de nadruk op ‘de natuur zijn werk laten doen’. Daarbij kijken we naar het aantal nesten in de afgelopen jaren, in combinatie met de overlast die we voor de omgeving verwachten. Alleen op plekken met veel nesten en kans op overlast moeten we de rups soms nog bestrijden. Dat hebben we op locaties met minder overlast afgebouwd. Ook hebben we verschillende proeflocaties ingericht. Daar houden we de ontwikkeling van de rups goed in de gaten om te zien of er toch overlast ontstaat. En als er ergens een eikenboom uitvalt, plaatsen we een ander soort boom terug om op die manier de eikenboomlanen te doorbreken.” Om locaties te bepalen waar veel overlast kan zijn ontwikkelen we een risicokaart. Op een tweede kaart staat wat onze beperkingen en kansen zijn. Denk aan de breedte van de berm, een vlinderkaart maar ook wat het beeld is dat de eigenaren van de aangrenzende percelen hebben bij beheersen of bestrijden. Met deze twee kaarten kunnen we dan zien waar we nog moeten bestrijden, maar ook waar we juist nog meer in kunnen zetten op natuur. Zo streven we voor de toekomst bestrijden en beheersen op maat te kunnen doen.
Pilotprojecten
In twee pilotprojecten - LIFE en Extra Florale Nectaria- wordt onderzocht hoe de aanpak verder kan worden verbeterd. In het Europese subsidieproject LIFE worden samen met de Belgische provincies Antwerpen en Limburg, de provincie Gelderland en de gemeenten Sittard-Geleen, Heerlen en Maastricht andere beheermethoden onderzocht. Het gaat om proeven met mezenkasten, het uitzetten van kevers en het op vijf verschillende manieren anders beheren van bermen. Diverse Brabantse gemeenten werken mee aan de proeven die de provincie Noord-Brabant voor LIFE uitvoert. LIFE loopt tot en met 2025. De pilot Extra Florale Nectaria richt zich op bermbeheer, met de inrichting met specifieke beplanting op diverse manieren en verschillende locaties. Afhankelijk van de bermbreedte wordt gefaseerd maaien toegepast.
Dataplatform
In samenwerking met studenten van de HAS University of Applied Sciences in ’s-Hertogenbosch en Bureau VAA Data Works wordt aan de ontwikkeling van een eikenprocessierupsradar gewerkt. Die moet zichtbaar maken waar in Brabant de rups aanwezig is. Zodat inwoners en bezoekers weten waar ze overlast kunnen verwachten en hun eigen maatregelen kunnen treffen. Het eerste concept dataplatform is ontworpen (zie links). Het wordt in de loop van dit jaar verder ontwikkeld. En daarmee is er een Provinciaal dataplatform eikenprocessierups.
Voorbeeld Breda
De gemeente Breda werkt met een vijfjarenplan waarmee volledig wordt ingezet op het stimuleren van natuurlijke vijanden. Dat doet zij in samenwerking met bewoners, wijkraden en vogelwerkgroepen. Bij de aanpak om de biodiversiteit te verbeteren wordt bijvoorbeeld het inheems lieveheersbeestje met de fraaie naam Adalia bipuntacta ingezet. In de gemeente zijn vier teams actief die op overlastgevende locaties door mechanisch zuigen eikenprocessierupsen en hun nesten aanpakken. Bekijk ook de video hiernaast.
This video has been disabled until you accept marketing cookies.Manage your preferences here or directly accept targeting cookies